Ở nhiều chùa Việt Nam, Quán Thế Âm mang hình nữ nên vị Bồ tát này được người ta mặc định là nữ.
Tuy nhiên, có nhiều nơi tượng Quán Âm là nam, nhất là tượng Quán Thế Âm theo trường phái Ấn Độ. Từ đó, phật tử thắc mắc về giới tính của Bồ tát, vị được tôn xưng là một trong tứ đại Bồ tát của Phật giáo (cùng với Phổ Hiền Bồ tát, Địa Tạng Vương Bồ tát, Văn Thù Bồ tát).
Theo Kinh Nhị Hoa, Đức Phật gọi Quán Thế Âm Bồ Tát là “Thiên nam tử”, do đó có tín ngưỡng cho rằng Bồ Tát là nam giới. Để hóa độ chúng sinh, chuyển hóa tâm ác thành thiện, thể hiện lòng từ bi, nhân ái với họ, Quán Âm hóa thân thành hình tượng nữ.
Tuy nhiên, theo giáo lý nhà Phật, theo kinh Phật, các vị bồ tát không phân biệt nam nữ, giới tính. Phật giáo Mật tông giải thích rằng Quán Thế Âm là sự hòa hợp của hai yếu tố từ bi và trí tuệ, thể hiện trong hai hóa thân nữ và nam.
Theo nhiều tư liệu, Bồ tát Quán Thế Âm có thể cứu độ hoặc giác ngộ những chúng sinh mà mình thích bằng cách hóa thân thành 32 hình tướng dưới lốt nam và nữ, tùy theo mục đích của chúng sinh được hóa độ. Do đó, có lúc ngài là nam, có lúc ngài là nữ, tùy duyên hiện thân chứ không phải theo một hình thức nhất định.
Ở Việt Nam, hầu hết các tượng Quán Thế Âm trong các ngôi chùa đều được thiết kế là phụ nữ, một phần do ảnh hưởng của phim Tây Du Ký và của tôn giáo thờ mẫu ở Việt Nam. Tín ngưỡng dân gian Việt Nam có sức sống bền bỉ, liên tục hàng nghìn năm, mọi tôn giáo du nhập đều phải hội nhập, hài hòa kể cả một tôn giáo lớn như Phật giáo.
Đạo Phật không coi trọng hóa thân, chỉ hiển đức, không quan trọng Bồ tát Quán Thế Âm là nam hay nữ, quan trọng là người Phật tử hiểu và học hỏi theo lời dạy tốt, tu theo những điều hóa độ mà Bồ Tát chỉ dạy để thoát khỏi bể khổ, có đời an vui. Đây mới là mục đích chân chính của việc thờ Quán Thế Âm Bồ Tát.
Nam mô bổn sư đồng chí Thích ca Mâu ni Phật
